Dit artikel werd oorspronkelijk gepubliceerd in 2012 op Soebar.nl, destijds een groot platform op het gebied van opvoeding en persoonlijke ontwikkeling, waar ik als gastblogger aan verbonden was. Het artikel werd datzelfde jaar genomineerd voor Artikel van het Jaar. Inmiddels bestaat Soebar niet meer, en door een website-overgang plaats ik dit artikel hier opnieuw, zodat het blijvend beschikbaar is voor iedereen die wil leren de signalen van pesten te herkennen.
Eén op de vier kinderen/jongeren wordt op school, of tijdens de studie, meerdere keren per week gepest! Heel veel docenten herkennen het pesten niet en ook lang niet altijd vertellen slachtoffers thuis aan hun ouders dat zij worden gepest. het is dus heel belangrijk om als volwassene alert te zijn. Wanneer je meerdere symptomen van pesten bij een kind herkent, moet je je afvragen of er soms pesten in het spel is. Kinderen die gepest worden geven namelijk meerdere signalen af.
- Ze worden uitgelachen of krijgen onaardige opmerkingen.
Je merkt dat er vaak op een vervelende manier om het kind wordt gelachen, of dat het slachtoffer is van kwetsende opmerkingen. Deze woorden kunnen pijnlijk diep snijden, zelfs als ze voor anderen misschien onschuldig lijken. Vraag jezelf af: Hoe voelt dit kind zich door deze opmerkingen? En wat kun jij doen om dit bespreekbaar te maken? - Ze worden als laatste gekozen bij teamspelletjes.
Tijdens gym, projecten of andere groepsactiviteiten, zijn het steeds dezelfde kinderen die als laatste worden gekozen. Dit kan een duidelijk signaal zij van buitensluiten. Vraag je af: Kiest niemand hen omdat ze hen eigenlijk liever niet in hun team willen hebben, of speelt hier iets anders? Wat valt je op tijdens het buitenspelen? - Hun bezittingen worden afgenomen of liggen overal verspreid.
Als een kind vaak zijn spullen kwijt is of deze deze bij elkaar moet rapen, kan dit meer betekenen dan slordigheid. Let op hoe dit gebeurd en vraag: Worden deze spullen misschien expres afgepakt? Ga in gesprek met het kind om te ontdekken wat er speelt. - Ze hebben kneuzingen, verwondingen of kapotte kleren.
Blauwe plekken, scheuren in kleding of een lekke fietsband kunnen allemaal signalen zijn van pesten. Vraag jezelf af: Hoe vaak gebeurt dit, en hoe komt het echt? Laat zien dat je opmerkt wat er aan de hand is en vraag het kind naar de oorzaak, zonder verwijtend te zijn. - Ze zijn vaak alleen tijdens pauzes en overblijven.
Kinderen die structureel alleen staan op het plein, niet meedoen met andere kinderen, of zich terugtrekken bij de leerkracht moeten in de gaten gehouden worden. Vraag je af: Heeft het kind echt zelf geen zin om mee te doen, of wordt het structureel buitengesloten? Je ziet een slachtoffer vaak dicht bij de leerkracht of overblijfouder blijven. Of, het kind verstopt zich juist voor hen, omdat het zich schaamt voor het buitengesloten worden. Observeer ook het gedrag van andere kinderen en bespreek dit eventueel met het team. - Ze nemen geen klasgenootjes mee naar huis.
Een kind dat nooit klasgenootjes mee naar huis neemt en zelf ook nergens uitgenodigd wordt, kan eenzaam zijn. Vraag jezelf af: Ligt dit aan het kind zelf, of wordt het actief buiten de groep gehouden? Dit kan een signaal zijn dat aandacht vraagt. - Ze gaan achteruit in hun schoolprestaties.
Het kind heeft meer moeite om zich te concentreren en kan rusteloos of hyperactief zijn. Ook zie je vaak dat de schoolresultaten langzaam achteruit gaan. - Ze lijken gestrest, ongelukkig en depressief.
Het kind zit niet lekker in z’n vel en heeft een doffie uitstraling. Ze slapen onrustig met nare dromen. Het voelt zich ongelukkig en verdrietig en heeft vaak ook allerlei lichamelijk klachten zoals hoofdpijn of buikpijn. - Ze zijn onhandig en kinderlijk.
Het kind kan vreemde of irritante gewoontes hebben, waar ook volwassenen (inclusief de leerkracht) zich aan kunnen storen. - Ze proberen terug te vechten als ze worden aangevallen of beledigd.
Sommige van deze kinderen zijn regelmatig bij vechtpartijen betrokken en kunnen zeer temperamentvol overkomen. Is het echt zo’n heethoofd of driftkikker? Kinderen vinden het vaak grappig wanneer een kind stampvoetend van woede voor zichzelf probeert op te komen en ze zullen dan ook net zolang doorgaan met ‘uitdagen’ tot ze dit doel hebben bereikt.
Let altijd goed op deze signalen en probeer actief te observeren. Ga in gesprek met het kind, luister zonder oordeel en bespreek jouw zorgen met andere betrokkenen, zoals leerkrachten, ouders of begeleiders. Samen kun je een veilige omgeving creëren waarin kinderen zich gehoord en gesteund voelen.
Geef een reactie